საქართველოს არ გააჩნია სახელმწიფო ეროვნული პოლიტიკის სტრატეგია - დოქტრინა, რომელიც განსაზღვრავს სახელმწიფოს საგარეო და საშინაო პოლიტიკას გარკვეული, დოკუმენტში მითითებული პერიოდისთვის. სახელმწიფო ეროვნული პოლიტიკის სტრატეგიის არარსებობის გამო, საქართველოს მთავრობა სიტუაციურად მოქმედებს.

საქართველოს კონსტიტუციის 78-ე მუხლი, რომელიც ავალდებულებს ქვეყნის კონსტიტუციურ ორგანოებს, მიიღონ ყველა შესაძლო ზომა საქართველოს ევროკავშირსა და ნატოში სრული ინტეგრაციისთვის, არ წარმოადგენს სახელმწიფო ეროვნული პოლიტიკის სტრატეგიას და ექვემდებარება აბროგაციას, რადგან საგარეო პოლიტიკა არ არის კონსტანტა და ნებისმიერი ორგანიზაცია დროებითია, ვინაიდან ექვემდებარებიან ტრანსფორმაციას სახელმწიფოს ეროვნული ინტერესებიდან და პოლიტიკური კონიუნქტურიდან გამომდინარე.

და თუ ევროკავშირი და ჩრდილოატლანტიკური ალიანსი “მარადიული ღირებულებათა სისტემებია”, როგორებადაც მათ ბრიუსელში ასაღებენ, იმ შემთხვევაშიც კი ისინი აშკარად ანტაგონისტური ორგანიზაციებია საქართველოსთვის, რომლებიც არ მალავენ, რომ Georgia-ს თავისთან არ მიიღებენ - სტანდარტებს არ აკმაყოფილებსო...

ნატო

22.02.2022 ომმა უკრაინაში აჩვენა, რომ ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციას არ შეუძლია რუსეთის ფედერაციის დამარცხება. ეს ნიშნავს, რომ ქართული სამხედრო კონტინგენტი ერაყსა და ავღანეთში ნატოსთვის ამაოდ იბრძოდა და საქართველოში ნატოს საერთაშორისო წვრთნები სულ ტყუილად ტარდებოდა - იმედით, რომ ნატო აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონს დაგვიბრუნებდა (წაიკითხეთ „ქართულ-აფხაზური დარეგულირების პროექტის შესახებ“, 2025 წლის 10 ნოემბერი).

ევროკავშირი

საქართველოს ევროკავშირში წევრობა იმთავითვე უაზრო პროექტი იყო, სადაც ევროქართველები „შინ ბრუნდებოდნენ“, როგორც „პირველი ევროპელები, ზეზვასა და მზიას შთამომავლები“. თუმცა, მას შემდეგ, რაც 25 ნოემბერს ლუქსემბურგში ევროპის სასამართლომ დაადგინა, რომ ევროკავშირის ყველა წევრმა სახელმწიფომ ერთსქესიანთა ქორწინებები უნდა აღიაროს, ბევრი „მაშასადამე ევროპელი“ დაფიქრდა (წაიკითხეთ შეკითხვა №10 საქართველოს პრემიერ-მინისტრს, 2025 წლის 17 ნოემბერი).

წადი იქ - არ ვიცი სად...

ამგვარად, სახელმწიფო ეროვნული პოლიტიკის სტრატეგიის არარსებობის პირობებში, საქართველოს მთავრობას სხვა გზა არ გააჩნია, გარდა იმისა, რომ იმოქმედოს სიტუაციურად, პრობლემებს სპონტანურად წყვეტდეს მათი წარმოქმნის კვალდაკვალ, კონცენტრირდეს ეკონომიკაზე, ინვესტიციებზე, შიდა რეფორმებზე და რადიკალურ ოპოზიციას ოპონირება გაუწიოს. თუკი ნატოს და ევროკავშირის ლიდერები აცხადებენ, რომ საქართველოს არ ელოდებიან, რომ მან ევროპულ გზას გადაუხვია, გამოდის, რომ საქართველო უცნობი მიმართულებით და გაურკვეველი მიზეზებით მიემართება. ზოგიერთი სლოგანი, მათ შორის „ტერიტორიული პრობლემების მოგვარება - მხოლოდ მშვიდობიანი გზით!“, „ომს რუსეთთან ვერ მოესწრებით!“, „ქორწინება - მხოლოდ მამაკაცსა და ქალს შორის!“, „ეროვნული ტრადიციები და კულტურა - უპირველეს ყოვლისა!“ - ეწინააღმდეგება ხელისუფლების მიერ დეკლარირებულ უალტერნატივო ევროატლანტიკურ კურსს (კონსტიტუციის 78-ე მუხლს) და უნდა იყოს სისტემატიზებული სახელმწიფო ეროვნული პოლიტიკის სტრატეგიის ფარგლებში, რომელიც ჯერჯერობით არ არსებობს.

რუსეთი

რუსეთის ფედერაცია კანონებში, კანონქვემდებარე აქტებში, ანგარიშებსა და სხვა ოფიციალურ დოკუმენტებში კვლავ მოიხსენიება, როგორც „ოკუპანტი“, რომელთანაც საქართველომ დიპლომატიური ურთიერთობები 2008 წელს გაწყვიტა. საქართველოს მთავრობა არ ჩქარობს ისარგებლოს ჯერ კიდევ არსებული შესაძლებლობით, რათა ამ მიმართულებით სიტუაცია შეცვალოს (წაიკითხეთ „რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების აღდგენის პროექტის შესახებ“, 2025 წლის 3 ნოემბერი).

ამავდროულად, რუსეთი ყველა პარამეტრით კვლავ რჩება საქართველოს მსხვილ სავაჭრო - ეკონომიკურ პარტნიორად (ექსპორტი-იმპორტი, ფულადი გზავნილები, ტრანსპორტი, ტურიზმი და სხვ.); საქართველო-რუსეთის საერთო საზღვრის ფაქტორის გათვალისწინებით, ორივე ქვეყნის ძალოვანი სტრუქტურები აგრძელებენ თანამშრომლობას ორგანიზებული დანაშაულის, ნარკოტრაფიკისა და საერთაშორისო ტერორიზმის წინააღმდეგ ბრძოლაში.

აშშ

2025 წლის 18, 20 და 24 ნოემბერს საქინფორმის ვებსაიტზე გამოქვეყნდა ტრილოგია საქართველოს ხელისუფლებისთვის:

„ARIANA“ - ივანიშვილის ფაქტორი ბრიტანეთის გეგმებს საქართველოში ხელს უშლის

ამერიკული თუ სომხური დერეფანი?

„ჩამოდით ზანგეზურში“, ანუ TRIPP No. 741

- ანალიტიკური შენიშვნები „ტრამპის მარშრუტის საერთაშორისო მშვიდობისა და კეთილდღეობისთვის“ (TRIPP № 741) წარმოშობის მიზეზებისა და მიზნების შესახებ. მუდმივად ვიგებ ახალ ფაქტებს, რომლებიც ადასტურებენ ზემოხსენებულ მასალებში გაჟღერებულ ვერსიებს - კერძოდ, რომ აშშ კვლავ დაინტერესდა საქართველოთი ერთი მიზეზის გამო: მოერგება თუ არა ის „ტრამპის მარშრუტის“ პროექტს.

მართლაც, რა როლი შეიძლება მიენიჭოს საქართველოს ამერიკულ პროექტში/თურქულ ინიციატივაში, რომელიც ზანგეზურის დერეფნის გავლით მიემართება და საქართველოსთან გეოგრაფიული კავშირი არ გააჩნია?

საქართველოს ხელისუფლებასთან კომუნიკაციისას დიპლომატიის ენის გამოყენებაზე თავის ატკიების გარეშე, შეერთებულმა შტატებმა ეს შეკითხვა ორჯერ დასვეს:

- პირველად 18 ნოემბერს, როდესაც აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის უფროსი მრჩეველი ჯონათან ასკონასი საქართველოში ჩამოვიდა იმის განსახილველად, თუ „როგორ შეუძლია საქართველოს მხარი დაუჭიროს „ტრამპის მარშრუტს საერთაშორისო მშვიდობისა და კეთილდღეობისთვის“?

- მეორედ კი 26 ნოემბერს, როდესაც საქართველოში აშშ-ის ელჩის მოვალეობის შემსრულებელი ალან პერსელი საქართველოს ფინანსთა მინისტრ ლაშა ხუციშვილთან შეხვედრისას აშშ-ის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციების მიმართ ლიბერალური დამოკიდებულების დაუშვებლობის შესახებ გაგვაფრთხილა და კვლავ დასვა შეკითხვა: „როგორ შეუძლია საქართველოს მხარი დაუჭიროს „ტრამპის მარშრუტს საერთაშორისო მშვიდობისა და კეთილდღეობისათვის“?

   მაგრამ როგორ შეუძლია საქართველოს მხარი დაუჭიროს „ტრამპის მარშრუტს“ ზანგეზურის დერეფნის გავლით, რომელიც ანკარამ სპეციალურად ჩაიფიქრა როგორც „შუა დერეფნის“ საკვანძო რგოლი საქართველოს გარეშე? ანუ ტრანსკასპიური საერთაშორისო სატრანსპორტო მარშრუტი (TITR, Middle Corridor), რომელიც აკავშირებს ჩინეთს, ცენტრალურ აზიას, სამხრეთ კავკასიას და თურქეთს რუსეთის გვერდის ავლით („ჩრდილოეთის მარშრუტი“), ირანის გვერდის ავლით („არაზის დერეფანი“) და საქართველოს გვერდის ავლით (აზერბაიჯანი - ფოთის პორტი, პერსპექტივაში - ანაკლიის პორტი , შავი ზღვის გავლით ბორნით - რუმინეთში, კონსტანცას პორტსა და ბულგარეთში, ბურგასისა და ვარნას პორტებში - იხ. რუკა №5)?

ან რატომ უნდა დაუჭიროს მხარი საქართველომ „ტრამპის მარშრუტს“, რომელიც კონკურენტია ზემოხსენებული ქართული მარშრუტისა, კონკურენტია ფოთის არსებული პორტისა და ანაკლიის პორტისა, რომლის მშენებლობაც ჩინეთ-სინგაპურის კონსორციუმის მიერ უკვე ექვსი თვეა ჭიანურდება?

თურქეთს სურდა რუსეთის ჯარების სომხეთიდან გაძევება (მშვიდობისმყოფლებისა ყარაბაღის კონფლიქტის ზონიდან, მესაზღვრეებისა - მეღრის საკონტროლო-გამშვები პუნქტიდან სომხეთ-ირანის საზღვარზე და „ზვარტნოცის“ საერთაშორისო აეროპორტიდან) - და ეს მოახერხა კიდეც (გიუმრიში მხოლოდ 102-ე რუსული სამხედრო ბაზაა შემორჩენილი, რადგან მისი განთავსების შესახებ შეთანხმება 2044 წლამდეა ძალაში). რა შუაშია აქ საქართველო?!

არავინ დავობს - თუ „ტრამპის მარშრუტი“ ამოქმედდება, ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის დასრულების საჭიროება აღარ იქნება. ბაქო-თბილისი-ყარსი თავიდანვე სამხედრო და არა ბიზნეს-პროექტი იყო, რკინიგზის მშენებლობა 2007 წელს დაიწყო სომხეთისა და თურქეთს შორის ომის მოლოდინში, რომელშიც ყარაბაღის კონფლიქტი შეიძლება გადაზრდილიყო. რუსეთის გარეშე კი სომხეთი არავისთვის საფრთხეს არ წარმოადგენს, მითუმეტეს დღეს, როცა ის თურქულ-ამერიკული პროექტის ნაწილია.

მაგრამ რატომ უნდა დაზარალდეს საქართველოს ეკონომიკა იმის გამო, რომ თურქეთს სურს ფულის დაზოგვა ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის მოდერნიზაციაზე?! და საერთოდ, რა დროსია ლაპარაკი საქართველოს ვირტუალურ დახმარებაზე „ტრამპის მარშრუტისთვის“, რაც ეკონომიკურ სუიციდში - საქართველოს სატრანზიტო ფუნქციის ნებაყოფლობით უგულებელყოფაში მდგომარეობს? როდესაც ზანგეზურის დერეფნის მშენებლობა ძვირი და შრომატევადი პროექტია - როგორც ანაკლიის პორტის მშენებლობა, რომლის სრული დატვირთვით ამოქმედება მხოლოდ 10 წელიწადში, 2035 წელს არის შესაძლებელი, ისიც - მილიარდობით ინვესტიციის შემთხვევაში?!

ყველა ამ შეკითხვებზე პასუხის გასაცემად, ინფორმაციასა და პროგნოზებს გავუზიარებ საქართველოს მთავრობას, პირადად პრემიერ-მინისტრ ირაკლი კობახიძეს და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის ხელმძღვანელს მამუკა მდინარაძეს, ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების ნიჭიერ მინისტრ მარიამ ქვრივიშვილს, რომელმაც მაშინვე აიტაცა ხიდირბეგიშვილის მესიჯი - „საქართველო ხიდია და არა დერეფანი“.

   არა, არ შევეხები „ლოჯისტიკური ნაკადების გადანაწილებას თურქულ სამყაროში ანგლოსაქსების მზარდი გეოპოლიტიკური ექსპანსიის გათვალისწინებით“. ასევე, არ მიმაჩნია, რომ ცენტრალური აზიის, კასპიის რეგიონის, სამხრეთ კავკასიისა და შავი ზღვის რეგიონის ქვეყნებს შორის ახლადშექმნილი სატრანსპორტო და ლოგისტიკური კონტაქტები დაკავშირებული იყოს „თურქული სამყაროს“ ჩარჩოებში სამხედრო თანამშრომლობასთან და კონკურენციას გაუწევდეს BRICS-ს, EAEC-ს, SCO-ს და რუსეთთან დაკავშირებულ სხვა ინტეგრაციულ პროექტებს. თუმცა, სანამ სომხები ირონიით უყურებდნენ ქართველებს გიჟი სააკაშვილის ხელისუფლებაში მოსვლის გამო, თავისთან ფაშინიანი გამორჩათ. ნაცებისგან რუსოფობიით დასნებოვნებულმა და „თურანზე - ბრიტანულ გეოპოლიტიკურ პროექტზე“ ჩაბჟირებულმა ერევანმა ყარაბაღის კონფლიქტის დასრულების ყველაზე სამარცხვინო ვარიანტი დაუშვა და ახლა აღარ შესწევს ძალა, წინააღმდეგობა გაუწიოს სომხური სახელმწიფოს მეთოდურ თვითგანადგურებას მძიმე სოციალური და პოლიტიკური კრიზისის ფონზე. გაბრიყვდა საფრანგეთიც, რომელიც გეგმავდა სომხეთის შეიარაღებას რუსეთის ჯიბრზე, შედეგად კი აშშ-მა გაიმარჯვა.

სომხეთი აყვავებული რესპუბლიკა იყო ატომური ენერგეტიკით, რომლის სიმბოლოც არარატის მთა, ეჩმიაძინი და სომხური კონიაკი იყო. ატომური ენერგეტიკა ამერიკული კომპანიების კონტროლის ქვეშ მოექცა, არარატის მთა ამოიღეს პასპორტის შტამპებიდან და ოფიციალური დოკუმენტების გრიფებიდან, ყოველთა სომეხთა კათოლიკოსს ცილი დასწამეს და მსოფლიოში ერთ-ერთი უძველესი ქრისტიანული ეკლესია დაქსაქსეს, სომხურ კონიაკის კონიაკად მოხსენიება კი აკრძალეს იმ მოტივით, რომ კონიაკი მხოლოდ ფრანგულია! დარჩა მხოლოდ მატენადარანი, რომელსაც გაყიდის ფაშინიანი სიუნიკის კვალდაკვალ. ამერიკული კონტინგენტის სომხეთში განთავსებაზე დათანხმებით (ნებაყოფლობითი ოკუპაცია), რომელიც ირანთან საზღვარზე განთავსდება (ღია პროვოკაცია), ფაშინიანი შეიძლება სომხეთის მართლმსაჯულების წინაშე წარდგეს, როგორც ეს სააკაშვილს დაემართა.

ზანგეზური - აშშ-ის ახალი სამხედრო ბაზა?

   „გაურკვეველია, თუ როგორ მოიპოვებენ ამერიკული კომპანიები იშვიათმიწა ლითონებს უკრაინაში და როგორ მართავენ ზანგეზურის დერეფანს, თუ ისინი არ განათავსებენ შეზღუდულ ამერიკულ სამხედრო კონტიგენტს უკრაინასა და სომხეთში“, - ვაცხადებ ზემოხსენებულ პუბლიკაციაში „ჩამოდით ზანგეზურში“.

და აი ესპანური გამოცემა Periodista Digital, საფრანგეთის სომხურ დიასპორაში არსებულ წყაროებზე დაყრდნობით, რომლებსაც დოკუმენტის ასლი სომხეთის მთავრობის წარმომადგენლებმა საიდუმლოდ მიაწოდეს, იუწყება, რომ სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა ხელი მოაწერა მემორანდუმს, რომლის მიხედვითაც სამხრეთ სომხეთში „ზანგეზურის დერეფნის“ კონტროლი 99 წლით ამერიკულ კერძო სამხედრო კომპანიას (PMC) გადაეცა, რომელსაც ტრანზიტული შემოსავლების 40% დარჩება. კერძო სამხედრო კომპანიის კონტინგენტი 1000 ჯარისკაცისგან შედგება, ხოლო ამერიკულ სპეცრაზმელებს განზრახ უწოდეს „კერძო სამხედრო კომპანია“ - აშშ ხომ ვერ აღიარებს, რომ რეგულარული ჯარები შეიყვანა სომხეთში და სამხედრო ბაზა გახსნა?! ბოლოს და ბოლოს, სომხეთი ხომ ევრაზიული ეკონომიკური კავშირის (EAEC) და კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის (CSTO) წევრია.

მემორანდუმის პირობების თანახმად, კერძო სამხედრო კომპანიის მებრძოლები პასუხისმგებელნი არიან სატრანსპორტო დერეფნის - კომუნიკაციებისა და მიმავალი ტრანსპორტის - უსაფრთხოების უზრუნველყოფაზე, თუმცა ზანგეზურის დერეფანში სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა არ არსებობს და უცნობია, როდის იქნება (იხ. რუკა №1). მაშ, რით დაკავდებიან ამერიკელი ჯარისკაცები სომხეთ-ირანის საზღვარზე, მტერთან პირისპირ, რომელიც 2025 წლის 22 ივნისს დაიბომბა GBU -57 ავიაბომბებით და „ტომაჰავკის“ რაკეტებით (ფაშისტური გერმანიის მიერ კიევის დაბომბვიდან 84 წლის შემდეგ, რითაც დაიწყო დიდი სამამულო ომი)? ნუთუ ამერიკელები, რომლებმაც ირანისგან დაპირებული „საშინელი პასუხი“ ვერ მიიღეს, ახლა სომხეთის ტერიტორიიდან სახმელეთო ოპერაციისთვის ემზადებიან?!

რა თქმა უნდა, 1000 ამერიკელი სპეცრაზმელი საკმარისი არ არის სამხრეთ კავკასიაში აშშ-ის სამხედრო ბაზის განსათავსებლად (გიუმრის, გუდაუთისა და ცხინვალის რუსულ ბაზებში, თითოეულში 4000 ჯარისკაცია), მაგრამ აშშ-ის სტრატეგია ასეთ სიტუაციებში კარგად არის ცნობილი: მათ შეუძლიათ ოპერატიულად გადასვან ელიტური დანაყოფების დესანტი, რაც გამოიწვევს სამხედრო კონფლიქტს, რომლის შედეგადაც არა მხოლოდ სიუნიკის ოლქი, არამედ მთელი დანარჩენი სომხეთი იქნება ოკუპირებული და მისი მოკავშირის, ირანის წინააღმდეგ ომის სამხედრო პლაცდარმად გადაიქცევა.

ეს ვერსია, სავარაუდოდ, პრეზიდენტ ტრამპის დროს არ გამართლდება, თუმცა აშშ, სულ მცირე, სომხეთ-ირანის საზღვარზე დაამყარებს კონტროლს, რომ აღარაფერი ვთქვათ ტრანზიტიდან მიღებულ ფულად შემოსავალზე.

არაფერი ზედმეტი, მხოლოდ ციფრები

   ამერიკელებმა, როგორც ყოველთვის, საფუძვლიანი მიდგომა გამოიჩინეს და ახლა ცდილობენ სომხეთის საბაჟო-სასაზღვრო სისტემის ძირითადი პროცესების გაციფრულებას. გამშვები პუნქტები იმუშავებს ამერიკული წარმოების ხელოვნურ ინტელექტიანი აღჭურვილობის გამოყენებით: მოდის ადამიანი გადაშლილი პასპორტით, ან მოდის მანქანა; ვიდეოკამერები ასკანირებენ მას, შეჰყავთ ინფორმაცია მონაცემთა ბაზაში, სადაც ის მოწმდება; ამის შემდეგ კარი/შლაგბაუმი იღება და პირს/მანქანას უშვებენ, ან არ იღება/არ უშვებენ. კომპეტენტური წყაროს ცნობით, ეს განხორციელდება არა მხოლოდ „ტრამპის მარშრუტის“ მონაკვეთზე, არამედ სომხეთის საზღვრის სხვა მონაკვეთებზეც, მაგალითად - სომხეთ-საქართველოს საზღვარზე, სადაც 4 საკონტროლო-გამშვები პუნქტი მოქმედებს. აშშ-დან აღჭურვილობის ნაწილი უკვე ჩამოვიდა და დაკავშირებულია სომხეთის საბაჟო/სასაზღვრო სისტემებთან.

ამგვარად, შეერთებული შტატები სრულ წვდომას იღებს მონაცემთა ბაზებზე და აგროვებს შესაბამის ინფორმაციას სომხეთის, აზერბაიჯანისა და საქართველოს შესახებ. რეგიონის ფარგლებს გარეთაც კი, რადგან ევრაზიული ეკონომიკური კავშირის ქვეყნების საბაჟო სისტემები, რომელთა წევრიც სომხეთია, გაერთიანებულია ერთ სისტემაში და ამერიკული აღჭურვილობა იმ სისტემაში მარტივი წვდომის საშუალებას იძლევა. ეს ნიშნავს, რომ შეერთებულმა შტატებმა უკვე დაიწყო ევრაზიული ეკონომიკური კავშირის ფარგლებში ყველა საქონლისა და ტვირთის გადაადგილების თვალყურის დევნება, მათ შორის სანქცირებული საქონლის. შესაბამისად, ამერიკელებს შეუძლიათ სწრაფად და ზუსტად დააწესონ სანქციები ნებისმიერი ქვეყნის, მაგალითად, საქართველოს წინააღმდეგ, რომელიც საკუთარი ინტერესებიდან გამომდინარე ოდნავ მაინც არღვევს ანტირუსულ სანქციებს.

სწორედ ამიტომ, 26 ნოემბერს აშშ-ის ელჩის მოვალეობის შემსრულებელმა საქართველოში, ალან პერსელმა, საქართველოს ფინანსთა მინისტრ ლაშა ხუციშვილთან შეხვედრისას ეს უკანასკნელი გააფრთხილა აშშ-ის მიერ რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციების უპირობოდ დაცვის შესახებ (წაიკითხეთ დასაწყისში).

სწორედ ამიტომ, აშშ-ის საბაჟო და სასაზღვრო უსაფრთხოების დელეგაცია სომხეთში ჩავიდა, რათა შეეფასებინა სომეხი მესაზღვრეების მომზადება.

სწორედ ამიტომ, 18 ნოემბერს, საქართველოში ვიზიტის დროს, აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის უფროსმა მრჩეველმა ჯონათან ასკონასმა საქართველო-სომხეთის საზღვარზე მდებარე სადახლოს საკონტროლო-გამშვები პუნქტი მოინახულა, რომელიც ამერიკული სახსრებით მოდერნიზებული იყო, რათა შეეფასებინა ქართველი მესაზღვრეების მომზადება.

თუმცა, საქართველო არ არის ევრაზიული ეკონომიკური კავშირის წევრი, სომხეთის მსგავსად. როგორ გახდება საქართველოს საბაჟო და სასაზღვრო სისტემიდან მიღებული ინფორმაცია ცნობილი შეერთებული შტატებისთვის? ეს მოხდება შუა დერეფნის სატრანზიტო მარშრუტის „სრული გაციფრულების“ შემდეგ — ინიციატივა, რომელიც საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების მინისტრმა მარიამ ქვრივიშვილმა 27 ნოემბერს ტაშკენტში, მეორე ინვესტორთა ფორუმზე „ ტრანსკასპიური სატრანსპორტო დერეფანი და სატრანსპორტო კავშირი“ პანელური დისკუსიის დროს წამოაყენა. „საქართველო აგრძელებს ინიციატივების დანერგვას, რომლებიც მიზნად ისახავს სატრანზიტო პროცედურების გამარტივებას და დაჩქარებას, მათ შორის ელექტრონულ მონაცემთა გაცვლას, საბაჟო პროცესების ავტომატიზაციას და რეგიონულ და ევროპულ ციფრულ სისტემებთან უფრო მჭიდრო ინტეგრაციას“, - ხაზგასმით აღნიშნა ქვრივიშვილმა.

ზანგეზური - აშშ-ის ახალი სადაზვერვო ცენტრი?

ციფრული ინფორმაციის უზარმაზარი მოცულობის შეგროვების, შენახვის, დამუშავებისა და გადაცემის მიზნით, შეერთებული შტატები გეგმავს ზანგეზურში/სიუნიკში მონაცემთა შენახვისა და დამუშავების ცენტრის (DSPC) აშენებას (ყველაზე დიდს რეგიონში).

ცნობისთვის: მონაცემთა ცენტრი (მონაცემთა დაცვისა და დამუშავების ცენტრი) არის სპეციალიზებული ობიექტი IT ინფრასტრუქტურის, მათ შორის სერვერების, მონაცემთა შენახვის სისტემებისა და ქსელური აღჭურვილობის განსათავსებლად და მომსახურებისთვის, რომელიც უზრუნველყოფს შეუფერხებელ მუშაობას და ინტერნეტთან კავშირს. იგი მოიცავს ისეთ კომუნალურ მოწყობილობებს, როგორიცაა უწყვეტი დენის წყაროს სისტემები (გენერატორები) და გაგრილება, ასევე ხანძარსაწინააღმდეგო და უსაფრთხოების სისტემები აღჭურვილობისა და მონაცემთა დაცვისთვის, ფიზიკური უსაფრთხოებისთვის, მონიტორინგისა და მართვისთვის. მაღალი ხარისხის კომუტატორები და კაბელები უზრუნველყოფენ მონაცემთა სწრაფ და საიმედო გადაცემას როგორც მონაცემთა დაცვისა და დამუშავების ცენტრში, ასევე გარე ქსელებით (იხილეთ ფოტო - ამერიკული მონაცემთა დაცვისა და დამუშავების ცენტრი - №№ 3,4).

მონაცემთა დაცვისა და დამუშავების ცენტრი ელექტროენერგიის მნიშვნელოვან რაოდენობას მოიხმარს, ამიტომ რეკომენდებულია მისი განთავსება ენერგიის წყაროებთან ახლოს. სიუნიქის რეგიონში ვოროტანის კასკადის სამი ჰიდროელექტროსადგური მდებარეობს: სპანდარიანის, შამბისა და ტატევის. მათი საერთო სიმძლავრე 404 მეგავატია, ხოლო წლიური გამომუშავება 1.16 მილიარდი კვტ/სთ (იხ. რუკა № 2).

Bloomberg-ის ცნობით, ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგიების შემმუშავებელმა სტარტაპმა Firebird-მა აშშ-ის მთავრობის თანხმობა მიიღო Nvidia-ს ჩიპების სომხეთში ექსპორტისთვის (ყურადღება - ყოველგვარი შიშის გარეშე, რომ ისინი რუსეთში აღმოჩნდებიან!). ეს საშუალებას მისცემს სომხეთში შეიქმნას ხელოვნური ინტელექტის (AI) მონაცემების დამუშავების პირველი რეგიონალური მასშტაბური მონაცემთა ცენტრი, რომელიც ხელოვნური ინტელექტის ინფრასტრუქტურის გაფართოების გლობალური ინიციატივის ნაწილი იქნება. „100 მეგავატიანი ობიექტი, რომელიც პირველ ეტაპზე 500 მილიონი დოლარის ინვესტიციით აშენდება, Dell Technologies-ის ხელოვნური ინტელექტის სერვერებსა და Nvidia Blackwell-ის პროცესორებს გამოიყენებს. პირველი ფაზის გაშვება 2026 წლის მეორე კვარტალშია დაგეგმილი“, - განუცხადა Bloomberg-ს სტარტაპ Firebird-ის თანადამფუძნებელმა რაზმიკ ოვაკიმიანმა. Firebird-ის სიმძლავრის დაახლოებით 20%-ს სომხური კომპანიები გამოიყენებენ, ხოლო 80% რეგიონში მოქმედ ამერიკულ კომპანიებს მიჰყიდიან. რაზმიკ ოვაკიმიანმა ასევე აღნიშნა, რომ კომპანიას Moderna-ს თანადამფუძნებელი ნუბარ აფეიანი უჭერს მხარს.

ზემოხსენებული სიმძლავრეები მონაცემთა ფართომასშტაბიანი დამუშავების საშუალებას იძლევა არა მხოლოდ „ტრამპის მარშრუტიდან“ საბაჟო/სასაზღვრო ინფორმაციის დამუშავებისთვის, არა მხოლოდ სამხრეთ კავკასიაში, არამედ ახლო აღმოსავლეთშიც. სომხეთში არსებული მონაცემთა შენახვისა და დამუშავების ცენტრი (DSPC) შეერთებულ შტატებს წვდომას უზარმაზარ გამოთვლით რესურსებზე მისცემს, რომელთა გამოყენება სამხედრო დაგეგმვისა და დაზვერვის მიზნებისთვის ლოგიკურად ჯდება აშშ-ის ეროვნული უსაფრთხოების სტრატეგიაში (საქართველოს რომ არ გააჩნია). „ტრამპის მარშრუტი“ საუკეთესო საფარველია ზანგეზურში აშშ-ს ანალიტიკური ცენტრის შესაქმნელად, რომელსაც ამერიკული კერძო სამხედრო კომპანია დაიცავს (როგორც TRIPP 741 სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის არარსებობის პირობებში, ასევე მოგვიანებით, მისი შექმნისა და ექსპლუატაციაში შეყვანის შემდეგაც). სამხრეთ კავკასიაში არსებულ მთელ ამ კომპლექსს ლენგლიში, სავარაუდოდ, „ზანგეზურის ანალიტიკურ ცენტრს“ შეარქვეს და ნომერიც მიანიჭეს, რაც მის პროფილს ადასტურებს.

   არნო ხიდირბეგიშვილი,
ქართული საინფორმაციო-ანალიტიკური სააგენტო „საქინფორმის“ გენერალური დირექტორი და მთავარი რედაქტორი, უშიშროების, სტრატეგიული ანალიზისა და საინფორმაციო პოლიტიკის ცენტრის დირექტორი

2025 წლის 1 დეკემბერი
საქართველო, თბილისი